Çalışanların en büyük hayali bir an önce prim günlerini ve yaşını doldurup emekli olabilmek. Günümüz şartlarında emekli olabilmek için en az 25 yıl çalışmak ve bir de yaşı beklemek zorundasınız. Ama yasaların sizlere tanıdığı bazı haklar var. Eğer bu şartları taşıyorsanız erken emekli olmanız mümkün. İşte o şartlar ve emekli olmanın koşulları…
Türkiye’de çalışan milyonlarca vatandaşın en büyük hayali emekli olmak. Çalışanlar ne zaman emekli olacaklarını merak ederken, bunu öne çekmenin formüllerini de arıyor. Emekli olabilmek için belli bir yaş, prim ve yılı doldurmak gerekiyor. Ancak yasalarımız emekliliği öne çekecek bazı avantajlar sunuyor.
1- Çocuk üzerinden prim
Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor. Böylece yaşı ve yılı dolmuş bir anne 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan önce doğmuş olması.
2- Askerlik
Erkeklerde ise askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Böylece en az 1 yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor.
3- 15 yılı dolduranlar
Kısmi emeklilik de denilen yöntemde ise 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada ise yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60’a kadar çıkıyor. Bu imkan 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500’e, yıl şartı 25’e çıkıyor.
4- Engelli raporu yüzde 60
Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler malulen emekli olabiliyor. 1800 gün prim yeterli oluyor.
5- Engelli raporu yüzde 40
Engelli çalışanlar en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor.
6- Yıpranma hakkı
Ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanına kavuşuyor.
7- Annelere prim
Başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan annelerin de 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor. Bu süre yaş şartından da düşülüyor.
SGK Yıpranma Hakkı Nedir?
5510 sayılı Kanun çerçevesinde meslek grupları risk gruplarına göre kategorize edildi. Yapılan yeni kategori sistemi sayesinde meslek gruplarının taşıdığı risklere göre gruplandırıldı. Yeni gruplandırma kapsamında eskiden çok riskli sınıfta olan 18 meslek grubuna yenileri eklendi. 27 yeni meslek grubunun eklenmesiyle birlikte çok riskli sınıftaki meslekler 45’e çıktı. Bu meslek gruplarının çok riskli olması nedeniyle yıpranma hakkı adı altında özel bir hak tanınmıştır. Yıpranma hakkı, çok riskli meslek gruplarında çalışan kişilerin, taşıdığı risklere bağlı yaşadıkları yıpranmaya karşı ek prim gün sayısı kazanmasıdır. Yani çok riskli meslek grubunda çalışan bir sigortalının 1 yılda 12 aylık olan sigorta prim ödeme gün sayısına 60 ile 90 gün aralığında ilave yapılıyor. Yıpranma hakkı çerçevesinde yıllık prim gün sayısına eklenecek gün sayısı, meslek gruplarına göre değişkenlik gösteriyor. Buna göre yıpranma hakkıyla yılda 60 ile 90 gün ilave prim gün sayısı kazanılıyor. SSK emeklilik şartları kapsamında belirlenmiş olan 15 yıllık hizmet süresi göz önüne alındığında 900 güne kadar çıkan bir erken emeklilik hakkı ortaya çıkıyor.
