Kahve tüketmenin de zamanı mı olur serzenişini duyar gibiyiz. Evet, kahve içmenin zamanı var. Özellikle sabah 10-12 arası, öğleden sonra 14-17 arası içmiyorsanız sıkıntılı günler sizi bekliyor demektir…
Kahve tüketmeyi sevenlerin birçoğu, güne kahveyle başlaması sever. Ancak insan vücudunun doğal mekanizmasına göre, sabahları kahve içmek iyi bir fikir değil. Bunun nedeni ne? Kahve ne zaman içilmeli?
Sabah kahve tüketmenin motivasyonu birçok kişi için aynıdır, biraz kafein alarak daha uyanık, enerjik hissetmek. Ancak kahveyi sabah içmek hiç beklemediğiniz olumsuz bir etkiye sahip olabilir…
Kahvenin sabah tüketilmesi, kahveyle birlikte alınan kafeinin etkisini azalttığı gibi, kişilerin kafeine karşı tolerans geliştirmesine de neden oluyor. Bunun nedeni ne?
Kortizol nedir? Kafein ve kortizol arasında nasıl bir bağlantı var?
Vücutlarımızda kortizol adı verilen bir hormon üretilir. Stresli veya korktuğumuz zamanlarda atan bu hormona “stres hormonu” adı da verilir.
Aynı sebeple bu hormon, sirkadiyen saat adı verilen doğal günlük hormonal döngümüzün önemli bir bileşenidir. Bu hormon sabahları uyanmamızı, akşamları da uykuya dalmamızı sağlar.
Vücudumuzda kortizol salgılandığında kendimizi daha zinde, canlı hissederiz.
Sabahları vücudumuzdaki kortizol en yüksek seviyedir. Bu saatlerde kafein almanın yol açabileceği 2 sorun var. İlki, kafeinin kortizol üretimini olumsuz etkileme eğiliminde olması. Kortizol salgınacak saatlerde kahve içmek, vücudun bu hormonu daha az salgılamasına ve kafeine daha fazla bel bağlamasına sebep olur.
İkinci sebep ise, kortizol seviyesi yüksekken kahve içmenin, kafein için uzun dönemde tolerans gelişmesine yol açması. Kahve tiryakilerinin, kahvenin kendilerini fazla etkilemediğini söyleme sebebi muhtemelen budur.
Özetle, sabahları kahve içtiğinizde kafein normalde kortizoldan aldığımız etkinin yerine geçer.
Kortizol gün içerisinde nasıl değişiyor?
Kortizol seviyeleri günde 3 kez yükseliyor; sabah erken saatlerde, gün ortasında ve akşam saatlerinde.
2009 yılında yapılan bir bilimsel araştırmadan aldığımı bu grafik, gün içerisindeki kortizol seviyelerini gösteriyor. Grafiğin alt çizgisinde günün saatleri, sol tarafında ise kortizol miktarı görülüyor.
Grafikte, kortizol seviyelerinin sabah 6 ile 10 arasında (özellikle de 8 – 9 arasında) en yüksek seviyede bulunduğu dikkat çekiyor.
Bu veriler kişiden kişiye, yaşam alışkanlıklarına göre değişse de, normal bir uyku düzeni olan kişiler için faydalı bir rehber niteliğinde.
Kahve ne zaman içilmeli?
Eğer kafeinden en fazla verimi almak istiyorsanız, kortizol seviyelerinin düştüğü saatleri seçmelisiniz. Bu da grafikten sabah 10-12 arasındaki zaman dilimine işaret ediyor. Gün içerisinde kortizolun düştüğü diğer saatler ise akşamüstü saat 14 ile 17 arası.
Kahve ne zaman içilme diye merak edenler için özetleyecek olursak, sabah 10 – 12 ve öğleden sonra 2 – 5 arası, kahve içmek ve kafein almak için en ideal zaman dilimleri.
Bu saatler, vücudun kahveye en fazla ihtiyaç duyduğu saatler. En önemlisi, vücudun bizi zinde tutmak için kullandığı kendi mekanizması ile çatışmayacak saatler.
Kahve toleransı neden gelişiyor?
Yapılan araştırmalara göre, kahveye karşı tolerans geliştirdiğini (aynı miktarda kahveden eskiye göre daha az etki gördüğünü) söyleyen kişilerdeki esas problem, kahve tüketimi nedeniyle vücutlarının gün boyunca ürettiği kortizol miktarının azalması.
Sabah kahve içmeden kendini yorgun hisseden kişiler ise, kahve nedeniyle vücutlarının doğal ritmlerini bozan ve canlanmak için kafeine ihtiyaç duyan, kafein olmadan uyanamayanlar.
