Yağ fiyatlarındaki sürekli artış tüketicileri bezdirirken, hükümet çözümü ithal etmekle buldu. 25 bin ton yağ hammaddesi ithal edilecek. Öte yandan Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği ise yağ fiyatlarına yüzde 20 zam daha gelebileceğini açıkladı.
Ay çiçek yağlarının fiyatlarında son 6 aylık dönemde yüzde yüze yakın artış olması vatandaşı isyan ettirdi. 5 kiloluk ay çiçeği yağı 6 ay öncesinden 45 liraya satılırken, şimdi bu fiyat 70 ile 80 lira bandında.
Önemli bir ay çiçeği üretim merkezi olan Türkiye’de fiyatların bu kadar fahiş bir şekilde artması tüketicileri olumsuz etkiledi. Son bir aydır ay çiçeği yağlarının fiyatı gündemden düşmüyor. Marketlerde yağlarının yanına yaklaşamayan tüketici artık şaşırmış durumda.
Hükümet bu konuda ise suskun. Gelen şikayetler karşısında sadece küçük cezalarla toplumun gazını almaya çalışıyor ama fiyatlar hala raflarda fazlasıyla yüksek.
Çözüm ithalatta
Ayçiçeği yağı fiyatlarındaki artışa ilişkin tartışmalar sürerken, tarım yazı Ali Ekber Yıldırım Türkiye’nin Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) aracılığıyla Türkiye’nin tarihinde ilk kez ham ayçiçeği yağı ithal edeceğini açıkladı.
Yıldırım”Toprak Mahsulleri Ofisi tarihinde ilk kez ham ayçiçeği yağı ithalatı yapacak. 25 bin ton ayçiçeği yağı ham olarak alınacak. Bu da özellikle ucuz ve daha uygun fiyata satacak firma veya marketlere tahsis edilecek. Burada amaç Ramazan ayında fiyatların aşırı yükselmemesi için bu ithalatın yapıldığı söyleniliyor. Türkiye kendi yağını üretmediği için bu ithalata başvuruyor. Bu yıl dünyada da ayçiçeği yağı tohumu ve ham yağı fiyatlarının son 6 yılın en yüksek seviyeye ulaştığı bir dönemi yaşıyoruz. Türkiye kendi ihtiyacının ancak yüzde 65’ini karşılayabiliyor” dedi.
Fiyatlar neden yüksek?
Türkiye ayçiçeğinde dışa bağımlı bir ülke. Bu nedenle, dünyadaki ay çiçek ve ay çiçek yağı fiyatlarındaki değişimler, Türkiye’deki fiyatları da doğrudan etkiliyor.
Ay çiçekte dışa bağımlılık çok yüksek. Öyle ki, resmi verilere göre Türkiye, dünyada en çok ayçiçeği ithal eden ülke konumunda.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Aralık 2020 tarihli ‘Ürün Masaları Ayçiçeği Bülteni’ verilerine göre, Türkiye dünyada ayçiçeği ithalatında yüzde 37’lik payla ilk sırada.
Türkiye ayçiçek yağında da dışa bağımlı. Ticaret Bakanlığı’nın 2019 yılı Ayçiçeği Raporu’na göre, 2019’da Türkiye’nin yıllık ayçiçek yağı tüketimi 1 milyon 170 bin ton. Buna 490 bin ton da ihracat eklendiğinde ortaya 1 milyon 660 bin tonluk ihtiyaç çıkıyor. Ancak Türkiye’nin üretimi 1 milyon 104 bin seviyesinde. Kalan 560 bin tonluk açık, ithalatla gideriliyor.
Ay çiçekte dışa bağımlı olan Türkiye, ay çiçek yağını da ithal etmek zorunda kalıyor. Bu durumda fiyatlar da hem döviz kurlarından hem de yurt dışı fiyat dalgalanmalarından doğrudan etkileniyor.
Yüzde 20 zam gelebilir
Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, hammaddedeki son maliyet artışlarının henüz raf fiyatlarına yansımadığını kaydetti. Büyükhelvacıgil, maliyet artışına bağlı olarak yüzde 20’lik bir fiyat artışı daha beklediğini söyledi.
2020 yılına ilişkin sektörel değerlendirmede bulunan Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BSYD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, özellikle pandeminin de etkisiyle gıda milliyetçiliğinin dünyada yükselişe geçtiğini söyledi. İhracatı kısıtlayan ülkelerin ithalatı kolaylaştırdıklarının altını çizen Büyükhelvacıgil, dünyanın en büyük ayçiçeği üreticisi Rusya ve Ukrayna’nın da ham madde ihracatını kısıtladığını anlattı.
